Kars’ta Malakanlar’dan Kalma Değirmenler Zamana Direniyor. Değirmen Sahibi Bonkör: “Malakanlar Gitti Değirmenlerin Tadı Kaçtı”

TACETTİN DURMUŞ

Kars’ta geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayıcı halkın kullandığı Malakan değirmenleri zamana direniyor. Sahibi olduğu su değirmeninin 1877-78 Osmanlı-Zalim Savaşı’nın arkası sıra Rusya vasıtasıyla Kars’ın köylerinde yerleştirilen ve 1962 yılında bambaşka ülkelere göç eden Malakanlar’dan kalma olduğunu tamlayan 71 yaşındaki Hacı Cömert, “Malakanlar gitti, değirmenlerin tadı kaçtı” dedi.

Kars’ın birçok kaza ve köyünde olduğu kabil Akyaka ilçesine vabeste Karahan köyünde Malakanlar’dan kalma yaklaşık 150 yıllık karataştan işlenmiş akarsu değirmeni, edebiyat akarsu ile şita aylarında ise elektrikle çalışıyor. Yüzdelik 90’ı ahşaptan mamul olan değirmen, bibi insanların ve hayvanların ihtiyaçlarını karşılıyor.

“BUĞDAY, RÜŞVET, DÖVME YAPIYORUZ”

Değirmenlerinin ustasının Malakanlar olduğunu belirten Hacı Eli Açık, “Karahan köyündeki bu değirmen bizim. 1980 yılında aldım. O zamandan beri tığ da değirmenciliğe devam ediyoruz. Bu değirmen yılların değirmedir. 1962 yılında yenilendi. Burada ihtimal dahi dünya kurulduğundan beri bu değirmen kurulmuş amma Malakanlar gitti, değirmenlerin tadı kaçtı. Değirmenin ustası Malakanlardı. Özellikle bire bir Vasil Ateş Parçası vardı. Cenabıhak yağmur etsin çokça gani ayrımsız adamdı. Malakanlar’a ilişkin çarklar ve anamog de bütünü Malakanlar’ındı. Bura onların kuruluşudur biz de devam edip gidiyoruz” dedi.

Gürbüz Ahi ise, “Bu değirmen haddinden fazla vaktiyle Malakanlar’dan kalma karataş su değirmendir. Elan önceki onlar çalıştırdığı üzere biliyoruz. Ondan bilahare ahit ant bize büyüklüğünde geldi. Hangi ant yapıldığını hatırlamıyorum. Biz 1980 yılında aldık. Öncesini hatırlamıyorum. Bu değirmen henüz önce yegâne katlıymış daha sonra iki itmam olarak düzeltilmiş. Burada buğday ve arpa unu, rüşvet kırması, dövme ve ebebulguru yapıyoruz” ifadelerini kullandı.

MALAKANLAR HAKKINDA

Zalim Ortodoks Kilisesi’nden ayrılarak Molokanizm’i benzeri yaşam felsefesi yerine kabul fail Malakanlar, Moskof Çarı I. Petro’nun uygulamalarına alın çıkmışlardır. 1877-78 Osmanlı-Zalim Savaşı’nın Ruslar vasıtasıyla Kars’a yerleştirilen Malakanlar, detaylı yıllar burada kaldıktan bilahare 1961 ve 1962 yıllarında özellikle KÖLE ve Avustralya koyulmak için başka ülkelere kafile ettiler.

Rusça’dahi benzen içen anlamına gelen ‘Moloko’ adını düz Malakanlar, başta değirmencilik atılmak üzere kesim halkları amacıyla çok müstakbel tarım ve ekincilik tekniklerini de getirdi. Kars’ın en ücra köylerinde su gücü ile canlılık de üreten Malakanlardan mütezayit asar ve aksamlar günümüze kadar erişmiş durumda amma zamana direniyor.

Share: