BENDE ve Kanada donanmalarına ilişik iki çarpışma gemisinin Tayvan Boğazı’ndan geçtiği bildirildi.
ABD’nin Pasifik’teki 7. Filosundan yapılan açıklamada, “Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze taşıyan USS Higgins muhribi ile Kanada Kraliyet Donanmasına ait Halifax sınıfı HMCS Vancouver kruvaziyerinin dün Tayvan Boğazı’ndan rutin intikal yaptığı” belirtildi.
Açıklamada “yalınlık denizde seyrüsefer ve uçuş serbestisinin geçerli olduğu sulardan yapılan geçişin arsıulusal hukuka uygun olduğu”, “gemilerin Boğaz’a kıyısı olan ülkelerin hiçbirinin esmer sularında sıfır ayrımsız koridoru kullandığı” belirtildi.
İki armada arasındaki aksiyon birliğinin bölgenin güvenliğini ve refahını korumaya müteveccih yaklaşımın merkezinde olduğunun vurgulandığı açıklamada, “USS Higgins ve USS Vancouver’ın Tayvan Boğazı’ndan geçişi, MEMLUK’nin müttefikleri ve ortaklarıyla alay malay bağımsız ve kategorik Hint-Pasifik’e bağlılığının göstergesidir.” ifadesine kayran verildi.
Geçiş, ABD donanmasının bu sene Tayvan Boğazı’ndaki dördüncü ezgi faaliyeti oldu. Elan önceki Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze muhripleri USS Ralph Johnson 26 Şubat’ta, USS Sampson ise 27 Nisan’üstelik, Ticonderoga sınıfı “kruvaziyer” tipi uğraş gemileri USS Antietam ile USS Chancellorsville ise 28 Ağustos’ta bölgeden geçmişti.
Kanada Savunma Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, “geçişin arsıulusal hukuka makul yapıldığını” belirtirken Nazır Anita Anand, görevin “Kanada’nın bağımsız, peyda ve etraflı Hint-Pasifik’e bağlılığını gösterdiğini” vurguladı.
Çin’den tepki
Çin Umum Kurtuluş Ordusu (PLA) Maşrık Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Şi Yi, gemilerin Pekin’in özlük karasuları kendisine gördüğü bölgeden geçişini protesto ederek, “tahrik” yerine niteledi.
Çin gelgel kuvvetleri ve donanmasının ABD ve Kanada gemilerinin geçişini izleme ettiğini tabir eden Sözcü Şi, “PLA Şark Cephesi askerleri daima teyakkuzdadır, Çin’in millî egemenliği ile yer bütünlüğünü müzaheret etmek için temas çeşit yıldırma ve provokasyona kararlılıkla cebin duracaktır.” açıklamasında bulundu.
Tayvan Adası ve Tayvan Boğazı’nı kişi irade alanı gören Çin, KÖLE’nin bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. KÖLE donanmasının bölgedeki reviş ve sezinleme faaliyetleri iki mevki arasında gerilime sebep oluyor.
Tayvan Defans Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, gemilerin Boğaz’dan geçişini doğrularken, Tayvan çevresindeki sularda ve albeni sahasındaki durumun “alışılagelen” olduğunu bildirdi.
Biden’ın sözlerinin peşi sıra geçmiş askeri faaliyet
Geçiş, ABD Başkanı Joe Biden’ın önceki dönem CBS televizyonunda yayımlanan “60 Minutes” programına verdiği röportajda, Çin’in saldırması halinde Amerikan askerlerinin Ada’yı savunacağına ilgilendiren söylediği sözlerin ardından ÇAKER ordusunun bölgedeki evvel askeri faaliyeti oldu.
Biden, izlence sunucusunun, “ÇAKER güçleri Cezire’yı savunacak mı?” sorusuna, “Peki, eğer tıpkısı görülmemiş benzeri hamle olursa.” yanıtını vermişti. Sunucunun, ” Ukrayna’dan değişik kendisine BENDE güçleri, Amerikan ordusunun eş ve avrat üyeleri, Çin’in nehiy etmesi halinde Tayvan’ı savunacak mı?” sorusuna da Biden, “Olur.” yanıtını vererek açıklamasını yinelemişti.
Biden’ın sözlerinin, Washington’ın BENDE ordusunun Cezire’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı, “ciddi muğlaklık” yerine adlandırılan resmi politikaya karşıt düştüğü yorumları yapılmıştı.
BENDE Başkanı, mayıs ayında Japonya’ya ziyaretinde eş bir açıklamada bulunmuş, bir gazetecinin, “Çin’in işgali halinde ESIR’nin Cezire’yı askeri olarak savunacak mı?” sorusuna, “Tamam, taahhüdümüz bu.” diyerek yanıt vermişti.
Biden’ın sözlerinin ardından KÖLE-Çin ilişkilerinde Tayvan angajmanlı gerilimlerin arttığı gözlenmişti.
Pelosi’nin ziyareti ve tırmanan askeri gelirim
ÇAKER Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin 2-3 Ağustos’ta Tayvan’a yaptığı konuşma gerilimi zirve noktasına çıkarmıştı. Görüşme öncesinde Pekin sözcüleri, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde “askeri kıymet” dahil etkili cebin tedbirler alacakları uyarısında bulunmuştu.
Pelosi, Çin ile emir ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl aradan sonradan müzakere eden önce ESIR Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Müzakere, Cezire’yı topraklarının parçası namına gören Çin’in tepkisini çekmişti.
Çin ordusu, ziyaretin peşi sıra Ada çevresinde askeri tatbikatlar başlatmış, 7 dönem süren tatbikatlar Ada’nın çevresinde fiili kuşatma oluşturmuştu. Hamur zırh ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin anne karasından ateşlenen güdülebilen füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.
Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş ancak Tayvan Boğazı’ndaki askeri karakol faaliyetinin bitmeme edeceğini bildirmişti.
Pekin, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle bağımsız diplomatik münasebat kurmasına, Konfedere Milletler’de ve özge uluslararası kuruluşlarda kumar edilmesine alın çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini yiyecek koşuyor.
