Küçükbaş efsanevi etiyle yapılan ve özel baharatlarla hazırlanarak odun ateşinde pişirilen banyo kebabının ne kente başmaklık bir ezgi olduğuna dayalı Erzurumlular ve Artvinliler arasında rekabet yaşanıyor.
Pişirilmeden ilk soğan, biber, sodyum klorür ve muhtelif baharatlarla terbiye edilen cilt, dinlendirme aşamasının ardından parçalar halinde “cağ” adı verilen şişlere takılıyor.
Yatık yerine özel odun ateşinde pişirilen banyo kebabının, ateşli kuvveti ve yakınlığı, yavaş yavaş pişirilmesi ve efdal rakımda beslenen koyun ile kuzu etlerinin kullanılması kadar etkenlerle özel tıpkı tadı bulunuyor.
İki site ortada yıllardır paylaşılmayan ezgi amacıyla Erzurum 22 Gücük Ay 2010’de “Oltu oltu kebabı” adıyla coğrafi meni, Artvin ise 2 yıl geçmiş “Yusufeli banyo döner sermaye” adıyla bellik tescili aldı.
“Artvin’üstelik bu aromayı bulamazsınız”
Oltu Ticaret ve Uran Odası Başkanı Baki Kişmiri, AA muhabirine, banyo kebabın Türkiye’nin bir nice durumunda yapıldığını fakat apayrı yerde Oltu’da yapıldığı üzere lezzetli olmayacağını savundu.
Yörede yapılan cağ kebabını içimli kılan etkenlerden bahseden Yağız, şöyle konuştu:
“Temel esprisi şu, bizim bu coğrafyada dağ bayır çiçeğiyle beslenen koyunların etinden yapılmasıdır. Balıkesir, Bursa veya Artvin’dahi bu aromayı bulamazsınız. Türk Miftah Kurumu sözlüğünde bile cağ kebabın Oltu’ya ilişkin olduğu belirtilir. Banyo kebabın tarihçesine indiğiniz devir, Oltu yöresinde konaklama ve göçer toplumların kullandığı pişmiş deri, bozulmadan taşıdıkları bire bir yemek çeşidi. Artvin’dahi kucak etinden cağ kebabı yiyen birçok gönül var?”
Esmer, Oltu Maliyesinde 1933’bile banyo kavrulmuş yapıldığına dair pres ruhsatlarının olduğunu belirterek, “1970-1980 sonrası başka yerlere taşınmış. 1970’lerde Artvin’da cağ kebabı var mıydı? Cümle temas şeyi iddia edebilir ama bunun yatağı burası. Oltu’ya has olduğu üzere burada yapılır. İlçede şu zaman 20’nin üstünde pres var. Buranın damak tadı, buraya arpalık tıpkı aşındırmak.” dedi.
“Babam birlikte onun dedesi bile oltu kebabı yiyordu”
Oltu’da 12 yıldır banyo kavrulmuş ustalığı özne Fahrettin Özbek ise mesleği babasından öğrendiğini anlattı.
Babasıyla 6 yaşındayken oltu kebabı üzere et kesimine gittiklerini dile getiren Özbek, “Adı üzerinde Oltu oltu kebabı. Gelsinler Oltu’nun lezzetiyle diğerlerini kıyaslasınlar. Artvinliler birlikte gelsin görsünler, yesin görsünler.” dedi.
Oltulu Eroğlu Leşker da banyo kebabını yaşamak isteyenleri ilçeye nida ederek, “58 yaşındayım, çocukluğumdan beri yiyorum. Babam üstelik cağ kebabı yiyordu, onun dedesi birlikte cağ kebabı yiyordu.” ifadelerini kullandı.
Artvinliler sabahleyin kahvaltısında de tüketiyor
Erzurum’birlikte gün ortası ve akşam öğünlerinde yenilen cağ kebabı, Artvin’üstelik ise sabahleyin kahvaltısında birlikte tüketiliyor.
Kentte “Artvin döneri” kendisine bile adlandırılan cağ kebabı, yer merkezi ve ilçelerde alay, dernek, curcuna kabilinden şölenlerde de misafirlere izaz ediliyor.
Artvin Tecim ve Endüstri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Herhangi Bir Aldanmaz, AA muhabirine, Artvin dönerinin kentin ve Türkiye’nin genişlik şanlı lezzetlerinden olduğunu söyledi.
Kent genelinde cağ kebabının yekpare öğünlerde tüketildiğini, sos kullanmadıklarını tamlayan Aldanmaz, şunları kaydetti:
“Artvin nebat çeşitliliği itibarıyla Türkiye’nin en varlıklı şehri. Florası çok ensesi kalın benzeri iklim. Kısaca 8 ay süresince bu otlaklarda otlayan küçükbaş hayvanların etlerinin damağımızda bırakacağı lezzetle 8 kamer içeride besi ile beslenen hayvanın tadı banko ayrımsız olanaksız. Biz ‘Artvin yatık döneri’ adı altında Artvin Belediyemizle ortak ayrımsız mücahede yaparak coğrafi belen başvurusunda bulunduk. Haddinden Fazla yakın zamanda coğrafi işaretimizi de alıp evvel Karadeniz’e, bilahare birlikte eksiksiz Türkiye’ye bu lezzeti duyurmak istiyoruz.”
“Kuzu etinden asla vazgeçmiyoruz”
Yusufeli ilçesinde 45 yıldır dönercilik fail İbrahim Kişmiri ise cağ kebabının sunma lezzetlisinin kuzu etinden yapıldığını savundu.
Artvin coğrafyasındaki hayvanın etinin lezzetli olduğunu söyleyen Esmer, “Deri akşamdan hazırlanır, sabahtan dizilir ve pişirilir. Kuzu etinden katiyen vazgeçmiyoruz. oltu kebabı çevrili şekilde odun ateşinde pişirilir. Banyo kebabının lezzeti kuzu eti ve odun ateşinde pişmesinde gizli.” dedi.
İşletmeci Ihtiyaç Kısa da banyo dönerinin sabahleyin amade olduğunu tabir ederek, “Kahvaltı dönerle başlar. Seçme yerde 11.00’den sonradan döner sermaye menfaat, burada sabahleyin 7.00’dahi. Erzurum’a gidin bakın, döner kebap 7.00’dahi çıkıyor mu, o firez var mı? Namevcut. Evvel yemesini bileceksin, sonra yapmasını. Erzurum’dan geliyorlar burada kavrulmuş döner kebap yiyorlar ve ‘Tığ Erzurum’birlikte bu tadı alamıyoruz.’ diyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
